Często w trakcie rozmów z uczestnikami naszego szkolenia „Project Management – Intensywne przygotowanie do certyfikacji IPMA” pojawia się problem w zrozumieniu różnicy pomiędzy niepewnością a ryzykiem w zarządzaniu projektami. Większość ludzi traktuje niepewność jako element ryzyka lub utożsamia je ze sobą. Co prawda oba te pojęcia mają cechy wspólne, ale również wiele je dzieli.

Zacznijmy od wyjaśnienia obu terminów:

• Niepewność  oznacza sytuację, w której określone decyzje mogą spowodować różne skutki, w zależności od tego, który z możliwych stanów rzeczy zajdzie, przy czym nie są znane prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych z nich.
• Ryzyko dotyczy sytuacji, w której wybranie danego wariantu decyzyjnego pociąga za sobą możliwości wystąpienia różnych negatywnych i pozytywnych konsekwencji przy znanym prawdopodobieństwie wystąpienia każdej możliwości

Już na pierwszy rzut oka widać elementy wspólne takie jak możliwość wystąpienia różnych skutków. Tym co odróżnia oba te terminy od siebie to możliwość określenia prawdopodobieństwa ich wystąpienia.

Ta subtelna różnica ma wpływ na to kiedy najczęściej używamy obu terminów. Z niepewnością mamy do czynienia na etapie wyboru podejścia do planowania projektu (definicję słowa projekt omawialiśmy w ramach artykułu „Projekt a jego definicja. Czyli jak to widzi PMI, Prince2, IPMA i ISO„). Mówimy, że projekt jest obarczony dużą niepewnością gdy brakuje nam danych, nie znamy produktów, nie potrafimy określić kolejności zdarzeń, itd… Duża niepewność cechuje projekty innowacyjne i tym samym wymaga podejścia kroczącego (przyrostowego) do planowania.

Podczas planowania szczegółowego projektu występującego w fazie planowania (fazy projektu omówiliśmy szczegółowiej w ramach artykułu „Model fazowy – czyli jak to sobie wszystko ładnie poukładać„) pojawia się zarządzanie ryzykiem. To właśnie tutaj jest miejsce na ryzyko. Dokładne określenie prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka jak i jego konsekwencji jest kluczowe dla realizacji projektu. Dzięki przyjęciu odpowiedniej strategii działania możemy uniknąć ryzyka, zminimalizować je, nasilić jego skutki (ryzyko to szansa lub zagrożenie, wspomniane konsekwencje pozytywne i negatywne) lub je po prostu zmitygować.

Okazuje się, że istnieją różnice między tymi pojęciami, a co najważniejsze to użycie obu tych pojęć ma swoje ściśle określone uzasadnienie. Następnym razem, gdy będziesz się zastanawiać czy mowa o niepewności czy o ryzyku, sięgnij do tego artykułu.